Hòa nhạc “Bold Beginnings, Unfinished Journeys”

Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời hân hạnh mang đến đêm hòa nhạc thính phòng gồm ba tác phẩm đặc sắc, mỗi tác phẩm đều mang đến một trải nghiệm âm nhạc độc đáo, dẫn dắt khán giả đi qua những cung bậc cảm xúc khác nhau với hy vọng sẽ chạm đến trái tim mỗi người. Từ sự lãng mạn đầy xúc cảm trong Tổ khúc dành cho Bộ Dây của Nielsen, đến sự kịch tính đầy ám ảnh trong bản giao hưởng “Dang dở” của Schubert, và vẻ đẹp tinh tế, duyên dáng như một điệu nhảy trong Serenade dành cho Dàn nhạc nhỏ của Weiner, những tác phẩm này cùng tạo nên một hành trình âm nhạc đi qua các quốc gia châu Âu đầy hấp dẫn.

Mỗi nhà soạn nhạc, theo cách riêng của mình, kể một câu chuyện qua âm nhạc – về niềm đam mê tuổi trẻ, về khát khao sâu sắc và niềm hạnh phúc dâng trào.

Carl Nielsen – Tổ khúc dành cho Bộ Dây, Op. 1
Carl Nielsen (1865–1931) ngày nay được biết đến là nhà soạn nhạc giao hưởng vĩ đại nhất của Đan Mạch, nhưng tác phẩm ghi dấu ấn đầu tiên, Tổ khúc dành cho Bộ Dây, đã hé lộ phong cách đặc biệt của ông. Được viết vào năm 1888 khi Nielsen vẫn theo học tại Học viện Âm nhạc Copenhagen, tác phẩm pha trộn sự ấm áp của âm nhạc Lãng mạn với những nét bình dị mang hơi thở dân gian cùng tính cách âm nhạc mạnh mẽ – những yếu tố định hình phong cách sau này của ông. Tổ khúc có cấu trúc gồm ba chương mang tính đối lập:

Chương đầu tiên (Prelude : Andante con moto) mở đầu với một chủ đề thanh thoát và đầy cảm xúc qua các nhạc cụ dây âm trầm, ngay lập tức thu hút người nghe vào một thế giới đầy lãng mạn và giàu tự sự. Giai điệu trang trọng, cuốn hút này chuyển sang những khoảnh khắc căng thẳng kịch tính, như thể báo trước sự phức tạp trong cảm xúc của các tác phẩm sau này của Nielsen. Khán giả tại Nhà hát Hồ Gươm hôm nay, những người trân trọng chiều sâu biểu cảm trong âm nhạc truyền thống Việt Nam, có thể sẽ nhận ra những nét đẹp suy ngẫm của đàn bầu hoặc âm điệu u sầu trong ca trù.

Chương hai (Intermezzo: Allegretto moderato) mang đến một sự đối lập rõ rệt, chuyển sang nhịp điệu nhẹ nhàng, như một điệu nhảy đầy vui tươi và duyên dáng. Chương nhạc tràn đầy những cử chỉ thanh thoát và năng lượng sôi động, giống như những điệu múa dân gian xứ Scandinavia.

Chương cuối (Finale: Allegro con brio) khép lại một cách vui tươi và đầy sinh lực. Với nhịp điệu dồn dập, tràn đầy sức sống, chương nhạc như bùng nổ với tinh thần quyết tâm của tuổi trẻ. Sự sôi động ấy không ngừng được đẩy lên cao trào, đưa tác phẩm tiến về một cái kết vang dội và đầy hứng khởi.Tài năng trong việc tạo ra sự đối lập của Nielsen được thể hiện rõ trong tác phẩm qua những đoạn nhạc mạnh mẽ luân phiên với những đoạn nhạc lãng mạn và thanh thoát.

Tổ khúc này, dù là một tác phẩm đầu tay, đã cho thấy khả năng đặc biệt của Nielsen trong việc sáng tác âm nhạc – một phong cách vừa sâu sắc, tinh tế, vừa cuốn hút và đầy cảm xúc.

Franz Schubert – Giao hưởng số 8 giọng Si thứ, D. 759, hay còn được biết đến với tên gọi Bản giao hưởng “Dang dở”
Ít có bản giao hưởng nào bí ẩn và đậm chiều sâu cảm xúc như bản giao hưởng “Dang dở” của Franz Schubert. Được sáng tác vào năm 1822, bản giao hưởng này vẫn là một trong những tác phẩm sâu sắc nhất trong kho tàng âm nhạc dành cho dàn nhạc. Đáng chú ý là, giọng Si thứ của bản giao hưởng này hiếm khi được sử dụng cho giao hưởng vào thời kỳ đó.

Tại sao Schubert để kiệt tác này “chưa hoàn thành”? Một số người suy đoán rằng có thể Schubert thấy hai chương đã trọn vẹn về cảm xúc và cấu trúc nên không cần phải viết thêm chương nào nữa. Một số lại cho rằng bệnh tật hoặc khó khăn trong sáng tạo đã khiến ông không hoàn thành được tác phẩm. Dù lý do là gì, hai chương nhạc ông để lại vẫn là một trong những bản nhạc đẹp nhất và chan chứa tình cảm nhất.

Chương đầu (Allegro moderato) mở đầu một cách huyền bí, với các nhạc cụ dây âm trầm thì thầm một chủ đề bí ẩn rồi nhanh chóng phát triển thành một giai điệu mạnh mẽ, cuốn hút. Cảm giác khát khao và bức bối xuyên suốt, tạo nên bầu không khí vừa đẹp đẽ vừa u sầu. Chủ đề thứ hai, được dẫn dắt bởi tiếng đàn cello và kèn oboe, là một trong những giai điệu đầy chất thơ của Schubert, khơi gợi sự đồng cảm sâu sắc mà những khán giả của chúng ta – những người yêu mến những giai điệu nên thơ – chắc chắn sẽ cảm nhận được. Chương nhạc dâng lên những cao trào kịch tính rồi lại từ từ lui về một không gian bí ẩn tĩnh lặng, khiến người nghe đâu đó có cảm giác lơ lửng giữa ánh sáng và bóng tối.

Chương hai (Andante con moto) tạo ra một sự đối lập rõ rệt với giai điệu ấm áp và nhẹ nhàng qua tiếng kèn gỗ trên nền hòa âm dịu dàng của bộ dây. Đó là một khoảnh khắc bình yên, nhưng dưới vẻ ngoài tĩnh lặng ấy lại là những dao động căng thẳng và bấp bênh. Sự giao thoa giữa các nhạc cụ khác nhau như một đối thoại, như thể âm nhạc đang tự tìm kiếm câu trả lời cho mình.

Mặc dù được cho là đã để “dang dở” bản giao hưởng này, Schubert vẫn tạo nên hai chương nhạc mang chiều sâu cảm xúc như một tuyên ngôn nghệ thuật trọn vẹn. Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời hân hạnh thể hiện tác phẩm này với hy vọng mang đến cho khán giả một trải nghiệm về vẻ đẹp ám ảnh cùng những xúc cảm sâu lắng.

Leó Weiner – Serenade cho Dàn nhạc nhỏ, Op. 3
Nhà soạn nhạc người Hungary Leó Weiner (1885–1960) đáng tiếc ít được biết đến hơn so với những người đồng nghiệp đương thời như Bartók hay Kodály. Mặc dù vậy, âm nhạc của ông tràn đầy sự quyến rũ, thanh nhã và tình yêu sâu sắc đối với truyền thống dân gian Hungary. Serenade dành cho Dàn nhạc nhỏ, Op. 3, được sáng tác vào năm 1906, là một tác phẩm vui tươi, ấn tượng, kết hợp cả sự tinh tế của trường phái cổ điển Viên `và tinh thần sống động của nhạc dân gian Hungary.

Serenade là một tác phẩm mang đến cảm giác vui vẻ và duyên dáng, nhưng cũng ngập tràn năng lượng. Chủ đích viết cho một dàn nhạc nhỏ, nhà soạn nhạc đã tạo nên sự gần gũi, như một cuộc chuyện trò sôi nổi giữa các nhạc công.

Xuyên suốt tác phẩm, Weiner hòa trộn các giai điệu nên thơ, với nhịp điệu uyển chuyển như những điệu nhảy. Nét tươi sáng và đầy sức sống của Serenade sẽ là cái kết trọn vẹn cho đêm nhạc thính phòng, để lại trong mỗi chúng ta dư âm rộn ràng và hân hoan.

Hòa nhạc tối 28/2 tại Nhà hát Hồ Gươm giới thiệu sự phong phú và đa dạng của âm nhạc giao hưởng – thính phòng. Mỗi tác phẩm kể một câu chuyện riêng, tràn đầy cảm xúc, đối lập và biểu cảm. Đối với mỗi chúng ta, đêm nhạc là một dịp để trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc trong âm nhạc – từ chất thơ của các nhạc cụ dây đến sự kịch tính bao trùm trong bản giao hưởng và năng lượng vui tươi của khúc serenade. Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời kính mời quý vị đắm chìm trong thế giới âm nhạc và khám phá những điều kỳ diệu ẩn chứa trong từng nốt nhạc.