Hòa nhạc “FROM STRUGGLE TO TRIUMPH”

Trần Mạnh Hùng | Giao hưởng thơ Điện Biên Phủ
Giao hưởng thơ Điện Biên Phủ của nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng là một tác phẩm đầy mạnh mẽ và gợi cảm xúc. Bức tranh giao hưởng đã khắc họa một trong những khoảnh khắc lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam — trận chiến quyết định giữa Việt Nam và thực dân Pháp tại chiến trường Điện Biên Phủ năm 1954. Cuộc chiến này đã đánh dấu bước ngoặt trong cuộc Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất, dẫn đến sự chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp tại Việt Nam.

Thông qua tài phối khí phong phú và những chủ đề kịch tính, tác phẩm đã tái hiện sự căng thẳng, gian khổ và chiến thắng vẻ vang của quân đội nhân dân Việt Nam. Trong tác phẩm, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng đã khéo léo hòa quyện các yếu tố âm nhạc truyền thống Việt Nam với kết cấu giao hưởng hiện đại, tạo nên một bức tranh âm thanh đầy sống động, vang vọng cả giá trị lịch sử lẫn chiều sâu cảm xúc.

Tác phẩm chuyển động qua nhiều phần tương phản, mô tả sự khốc liệt của trận chiến, ý chí kiên cường của những người lính Việt Nam và cuối cùng là chiến thắng vẻ vang của cả dân tộc. Những tiếng kèn lệnh dũng mãnh của dàn kèn đồng vang lên như lời hiệu triệu ra trận, những nhịp trống dồn dập mô phỏng sự hỗn loạn và cuồng nhiệt của chiến trường. Tất cả những điều đó sẽ làm người nghe sẽ cảm nhận được sự hùng tráng của chiến thắng Điện Biên Phủ cũng như thể hiện được quyết tâm của quân đội và nhân dân Việt Nam trong trận chiến. Bên cạnh những giai điệu kịch tính với tiếng kèn, tiếng trống là những đoạn chậm, da diết gợi lên sự hy sinh to lớn của những anh hùng đã ngã xuống. Những đoạn cao trào của tác phẩm chính là lời ca ngợi lòng kiên trung và tinh thần quật khởi của dân tộc ta.

Việc sử dụng các mô típ âm nhạc truyền thống Việt Nam đã mang đến cho tác phẩm một bản sắc dân tộc đậm nét, hòa quyện một cách tinh tế với sự hoành tráng của dàn nhạc giao hưởng. Bằng cách kết hợp các yếu tố âm nhạc dân gian, thang âm ngũ cung và những nhịp điệu gợi nhớ về tiếng trống Việt Nam, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng đã tạo nên một câu chuyện âm nhạc vừa mang dấu ấn cá nhân sâu sắc, vừa có sức lan tỏa mạnh mẽ. Giao hưởng thơ Điện Biên Phủ không chỉ là một tác phẩm tôn vinh một chương lịch sử quan trọng của đất nước mà còn là bản hùng ca về tinh thần bất khuất của dân tộc. Màn trình diễn này là một lời tri ân đến di sản ấy, hứa hẹn sẽ đưa người nghe vào một hành trình đầy xúc cảm và suy ngẫm qua âm nhạc.

Sergei Prokofiev | Bản Concerto Piano số 3 cung Đô trưởng, Op. 26
Bản Concerto Piano số 3 cung Đô trưởng, Op. 26 của Sergei Prokofiev, được trình diễn bởi nghệ sĩ piano Lương Khánh Nhi, là một trong những tác phẩm concerto được yêu mến nhất của thế kỷ 20. Hoàn thành vào năm 1921, tác phẩm đã thể hiện được rõ nét phong cách sáng tác độc đáo của Prokofiev— sự hòa quyện giữa nét trữ tình, tinh thần dí dỏm và kỹ thuật điêu luyện. Khác với nhiều nhà soạn nhạc đương thời, Prokofiev tài hoa trong việc viết nhạc cho cả piano và dàn nhạc, tạo nên một bản concerto cân bằng hoàn hảo, nơi hai yếu tố này đan xen nhịp nhàng, bổ sung và tác động lẫn nhau, mang đến một tổng thể giàu cảm xúc và sức sống. Tác phẩm gồm ba chương, mỗi chương mang một sắc thái riêng biệt: từ những giai điệu du dương, mềm mại, trữ tình đến tiết tấu tinh nghịch, đầy màu sắc và khép lại với sự bùng nổ của màn trình diễn kỹ thuật đầy ấn tượng.

Mở đầu là phần giới thiệu đầy cảm xúc của dàn nhạc, dẫn dắt khán giả trước khi những phím đàn cất lên với giai điệu giàu biểu cảm như một lời khẳng định đầy tự tin của nghệ sĩ độc tấu. Các chủ đề dần hiện ra một cách tinh tế và uyển chuyển, nhưng không theo lối mòn quen thuộc mà được Prokofiev khéo léo đan cài những biến hóa bất ngờ cùng hòa âm đầy sáng tạo, khiến từng giai điệu luôn tươi mới và đầy cuốn hút.

Tiếp nối dòng chảy của đêm nhạc là một chuỗi biến tấu xoay quanh chủ đề chính, mỗi biến tấu lại mở ra một sắc thái riêng. Có lúc âm nhạc nhẹ nhàng, tinh nghịch, nhưng cũng có những khoảnh khắc lắng đọng, đòi hỏi nghệ sĩ không chỉ sự khéo léo mà còn cả chiều sâu cảm xúc và nội lực mạnh mẽ.

Bước vào chương ba, khán giả sẽ được cuốn vào cao trào mãnh liệt của toàn bộ tác phẩm, nơi nhịp điệu dồn dập kết hợp với những thử thách kỹ thuật đòi hỏi sự điêu luyện của người nghệ sĩ. Không chỉ cần tốc độ, nghệ sĩ piano còn phải duy trì độ chính xác và chiều sâu cảm xúc để làm chủ những chuỗi chạy ngón đầy biến hóa, hợp âm mạnh mẽ và những quãng tám đầy nội lực, trong khi vẫn giữ được sự lôi cuốn tự nhiên. Hòa vào thanh âm tiếng đàn, tiếng kèn và trống cũng rộn ràng vang lên trong giai điệu dây dâng trào, tạo nên một bức tranh âm nhạc tràn đầy sức sống. Chính sự hòa quyện tinh tế giữa chất hiện đại sắc sảo và nét trữ tình đặc trưng của Prokofiev đã tạo nên dấu ấn riêng, giúp tác phẩm vững bền với thời gian và vẫn thu hút khán giả sau hơn một thế kỷ.

Sự hài hòa giữa chiều sâu nghệ thuật và cảm giác gần gũi đã làm nên sức hút đặc biệt của bản Concerto số 3. Dù đòi hỏi kỹ thuật điêu luyện và mang đậm dấu ấn táo bạo trong hòa thanh của Prokofiev, tác phẩm vẫn chạm đến người nghe qua những giai điệu giàu cảm xúc và nguồn năng lượng tràn đầy. Trong đêm hòa nhạc lần này, Lương Khánh Nhi cùng dàn nhạc SSO hứa hẹn sẽ khắc họa trọn vẹn nét trữ tình tinh tế, hòa cùng những đường nét âm thanh đầy biến hoá, làm sống dậy một kiệt tác vượt thời gian.

Dmitri Shostakovich | Giao hưởng số 9 cung Mi giáng trưởng, Op. 70
Được sáng tác vào năm 1945, Giao hưởng số 9 của Shostakovich là một tác phẩm đầy bí ẩn và bất ngờ, đi ngược lại mọi kỳ vọng. Nhiều người mong đợi một bản giao hưởng hoành tráng và hào hùng, tràn ngập tính anh hùng và niềm tự hào dân tộc để kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trong Thế chiến II—tương tự như Giao hưởng số 9 của Beethoven. Thế nhưng, Shostakovich lại cho ra đời một tác phẩm nhẹ nhàng, trào phúng và đầy chất hài hước. Sự lựa chọn này khiến khán giả và giới chức Liên Xô ngỡ ngàng, bởi họ mong chờ một khúc tráng ca nghiêm trang và yêu nước, ca ngợi Stalin và cuộc chiến đấu của Liên Xô.

Bản giao hưởng gồm năm chương với những đoạn kèn gỗ tươi vui, nhịp điệu sôi động và những khoảnh khắc châm biếm tinh tế, thể hiện rõ nét hóm hỉnh của Shostakovich. Chương một mở đầu bằng một giai điệu rộn ràng, tràn đầy sinh khí, mang hơi hướng của một điệu nhảy hơn là một hành khúc chiến thắng. Chương hai mang màu sắc trầm lắng hơn, với những đoạn độc tấu clarinet đầy ám ảnh và kết cấu bộ dây tinh tế, tạo nên một cảm giác bất an ẩn dưới vẻ ngoài duyên dáng.

Chương ba và chương bốn đóng vai trò kết nối đến chương cuối, nơi chất hài hước và kịch tính đan xen. Chương ba, với tiết tấu nhanh, mang dáng dấp một scherzo sôi động, thậm chí có phần hỗn loạn. Chương bốn đưa vào những sắc thái trầm mặc và nghiêm túc hơn. Tuy nhiên, chương cuối lại rẽ theo một hướng bất ngờ: thay vì một kết thúc hùng tráng, bản giao hưởng bùng nổ với một nguồn năng lượng vui nhộn, gần như hoạt hình, với những thủ pháp dàn nhạc tinh quái và sự đối đáp dí dỏm giữa các nhạc cụ. Một số nhà phê bình cho rằng đây là cách Shostakovich khéo léo chế giễu chính quyền—một lời đáp trả ngầm đối với những kỳ vọng áp đặt lên ông.

Mặc dù một số nhà phê bình thời đó đánh giá cao tài năng của Shostakovich, một số người lại cho rằng bản giao hưởng này không phù hợp với không khí mừng chiến thắng sau chiến tranh. Tuy nhiên, khán giả ngày nay trân trọng sự tương phản sắc nét, lối phối khí độc đáo và những tầng ý nghĩa sâu sắc ẩn trong từng nốt nhạc. Bên dưới lớp vỏ hài hước là một thái độ phản kháng thầm lặng, một lời bình phẩm kín đáo về chế độ hà khắc mà Shostakovich từng phải chịu đựng. Ngày nay, Giao hưởng số 9 được ca ngợi không chỉ bởi sự xuất sắc và sáng tạo mà còn bởi khả năng thách thức những định kiến và khơi gợi suy ngẫm. Cấu trúc gọn gàng nhưng đầy sức biểu cảm của tác phẩm là một cái kết thú vị và đầy ý nghĩa cho chương trình hòa nhạc tối nay.

Dưới sự chỉ huy của Giám đốc Âm nhạc/Nhạc trưởng Olivier Ochanine, chương trình hòa nhạc đêm nay mang đến một sự kết hợp hấp dẫn giữa lịch sử, kỹ thuật bậc thầy và những đổi mới trong âm nhạc, đem lại cho khán giả một trải nghiệm phong phú và giàu cảm xúc. Mỗi tác phẩm trong chương trình đều mang một góc nhìn riêng: từ câu chuyện lịch sử bi tráng của Giao hưởng thơ Điện Biên Phủ đến kỹ thuật piano rực lửa trong Concerto của Prokofiev, và cuối cùng là sự trào phúng sắc sảo của Giao hưởng số 9 của Shostakovich. Ba tác phẩm này hòa quyện, tạo nên một hành trình âm nhạc vừa lắng đọng, vừa kích thích tư duy, minh chứng cho sức mạnh của âm nhạc trong việc gắn kết cảm xúc và khơi dậy những suy ngẫm sâu xa. Dù là qua lối kể chuyện giàu hình ảnh của Trần Mạnh Hùng, sự rực rỡ trong âm nhạc Prokofiev, hay chất châm biếm đầy ẩn ý của Shostakovich, chương trình này chính là lời tôn vinh những khả năng biểu đạt vô tận của âm nhạc giao hưởng.