Hòa nhạc “LANDSCAPES OF LEGEND”

Hòa nhạc tháng 5 “LANDSCAPES OF LEGEND”
20h00, thứ sáu ngày 09/5/2025
Nhà hát Hồ Gươm, số 40 Hàng Bài, Hà Nội
Giá vé: 500.000đ | 800.000đ | 1.000.000đ | 2.000.000đ
Giá vé ưu đãi dành cho học sinh, sinh viên: 300.000đ
📞 Liên hệ mua vé: 0965 765 946 – 0913 489 858 (Giao vé miễn phí)
📱 Thông tin sơ đồ chỗ ngồi và mua vé: https://forms.gle/wCBiWXQYpqe5KiRw6

Đêm nhạc sẽ đưa khán giả đi vào chuyến hành trình phiêu du bằng âm thanh qua ba miền đất đầy màu sắc và chiều sâu văn hoá: Việt Nam, Scotland và Phần Lan. Từ những phong cảnh thấm đẫm hồn Việt trong Bốn Bức Tranh Giao hưởng của NS Đặng Hữu Phúc, đến nét lãng mạn bay bổng trong Scottish Fantasy của Bruch, được thể hiện bởi nữ nghệ sĩ violin người Mỹ Simone Porter, và rồi lặng lẽ cuốn vào cơn gió phương Bắc đầy mãnh liệt, đầy nội tâm trong bản Giao hưởng số 1 của Sibelius.

Hãy cùng nhau tận hưởng một đêm nhạc đầy đam mê, nghệ thuật và sự thăng hoa của âm nhạc giao hưởng!

ĐẶNG HỮU PHÚC – Những Bức Tranh Giao Hưởng từ Dân Ca Việt Nam
Đặng Hữu Phúc là một trong những nhà soạn nhạc tài năng của âm nhạc Việt Nam – một gương mặt tiêu biểu trong làn sóng phục dậy và bảo tồn văn hóa dân tộc, là bậc thầy trong việc đan cài những âm hưởng truyền thống vào ngôn ngữ giao hưởng phương Tây. Tác phẩm của ông là sự gặp gỡ giữa di sản và sáng tạo, giữa ký ức và trí tưởng tượng – tạo nên những bản nhạc vừa gắn với cội nguồn, vừa hiện đại đến lạ thường.

Những Bức Tranh Giao Hưởng là một bản tuyên ngôn nghệ thuật của nhà soạn nhạc. Tác phẩm được sáng tác như một tổ khúc gồm nhiều đoản khúc giao hưởng – như một triển lãm âm nhạc, nơi mỗi chương là một bức họa sống động mang màu sắc riêng biệt. Có chương mở ra những phong cảnh thiên nhiên mênh mang, có chương vẽ lại khung cảnh sinh hoạt dân gian, nghi lễ tín ngưỡng, hay những trạng thái cảm xúc mang thi vị trầm lắng. Không gò ép người nghe vào một cốt truyện cụ thể, tác giả Đặng Hữu Phúc mở ra cánh cửa để từng người tự vẽ nên bức tranh nội tâm của riêng mình qua âm nhạc.

Điều khiến tác phẩm này trở nên cuốn hút chính là ngôn ngữ âm nhạc đặc biệt. Nhà soạn nhạc lấy cảm hứng từ những làn điệu dân ca Việt Nam – từ thang âm ngũ cung đến lối luyến láy đặc trưng, từ những nhạc cụ dân tộc như đàn tranh, sáo trúc phối hợp khéo léo với dàn nhạc giao hưởng phương Tây – bộ dây mềm mại, bộ hơi lung linh, bộ gõ rực rỡ – để tạo nên những không gian âm thanh phong phú và tương phản mạnh mẽ.

Về tiết tấu, tác phẩm hấp dẫn bởi những nhịp điệu giàu tính truyền thống – lúc đậm chất vũ hội dân gian, lúc mang hơi thở thiền định. Những khoảng lặng và không gian mà ông sử dụng tạo nên độ ngân vang, như một nhịp thở chậm rãi của thời gian, đậm đà hồn cốt Đông Nam Á.

Ẩn sau vẻ đẹp bên ngoài đó, Những Bức Tranh Giao Hưởng còn là một lời tuyên ngôn về bản sắc văn hóa và tự chủ nghệ thuật. Âm nhạc của ông là sự khẳng định sức sống của truyền thống Việt Nam trong thế giới đương đại – góp tiếng nói trong âm nhạc giao hưởng toàn cầu, nơi những sắc màu đa dạng đang ngày càng được tôn vinh.

Buổi hòa nhạc hôm nay giới thiệu chương 2 (Mùa Xuân), chương 3 (Mưa Rơi), và 4 (Điệu Múa) của Phần A, cùng chương 2 (Hoa Thơm Bướm Lượn) của Phần B.

MAX BRUCH – Scottish Fantasy, Op. 46
Simone Porter – Nghệ sỹ độc tấu vĩ cầm
Scottish Fantasy (tạm dịch: Khúc ngẫu hứng Scotland) của Max Bruch là một bản tình ca, một bức tranh lãng mạn gợi lại phong cảnh, lịch sử và truyền thuyết Scotland. Được sáng tác năm 1880, tác phẩm là cầu nối giữa âm nhạc giao hưởng lãng mạn và chất liệu dân gian, nơi kỹ thuật điêu luyện hòa quyện cùng cảm xúc chân thành. Dù thường được ví như một bản concerto, Scottish Fantasy lại mang cấu trúc tự do hơn, mô phỏng từng hồi của những khúc dân ca. Không chỉ là nơi để nghệ sĩ độc tấu phô diễn kỹ năng điêu luyện, tác phẩm còn dệt nên một bức tranh giàu sắc màu dân tộc và những sắc thái cảm xúc tinh tế.

Bruch đã bị mê hoặc bởi vẻ đẹp giai điệu và hòa âm của âm nhạc dân gian Scotland thông qua tuyển tập của các học giả thế kỷ 19 như George Farquhar Graham. Dù chưa từng đặt chân đến Scotland, Bruch – như nhiều nghệ sĩ thời kỳ Lãng mạn khác – bị mê hoặc bởi hình ảnh một vùng đất hoang sơ, hùng vĩ, thấm đẫm huyền thoại và những khúc ca buồn sâu lắng. Ông không viết nên một bản nghiên cứu dân tộc học, mà là một tác phẩm mang tính tái tạo – qua lăng kính đầy chất thơ của âm nhạc Đức thế kỷ 19.

Tác phẩm mở đầu bằng một khúc dạo trang nghiêm ở giọng Mi giáng thứ, với phần mở đầu của dàn nhạc mang vẻ uy nghi, dẫn lối cho sự xuất hiện đầu tiên của cây vĩ cầm — một khúc ngẫu hứng tự do như lời khấn nguyện, phảng phất âm hưởng cổ xưa và huyền bí. Chương đầu tiếp nối với khúc dân ca “Through the Wood Laddie” – mộc mạc, dịu dàng – được nghệ sỹ độc tấu violin thể hiện đượm cảm xúc và trang nhã.

Chương hai – Allegro – một bản scherzo bước vào miền âm thanh rực rỡ và linh hoạt hơn. Những đoạn chạy ngón của vĩ cầm cùng nhịp điệu đảo phách sống động gợi tả tinh thần sôi nổi của các điệu múa dân gian Scotland. Tại đây, nghệ thuật phối khí của Bruch trở nên tinh nghịch và trong trẻo hơn, tạo không gian để tiếng đàn vĩ cầm lướt bay, xoay vần như người nghệ sĩ kéo đàn trong một đêm hội làng rộn ràng nơi miền quê xứ sở sương mù.

Chương ba – Andante sostenuto – là trái tim cảm xúc của tác phẩm, với khúc dân ca “I’m A’ Doun for Lack o’ Johnnie” – một bài hát đầy day dứt. Tiếng vĩ cầm ở đây như một tiếng ca lặng thầm, tha thiết và cao vút. Chương nhạc không chỉ nổi bật bởi chiều sâu cảm xúc, mà còn bởi vẻ cao quý thầm lặng ẩn sau từng giai điệu — như một bức chân dung của khát khao và tình yêu, vượt lên trên mọi biên giới văn hóa.

Chương cuối cùng – Allegro guerriero – khép lại mãnh liệt và kịch tính. Dựa trên “Scots Wha Hae” – một khúc ca yêu nước của Robert Burns, ca ngợi tinh thần kháng chiến và lòng quả cảm của người Scotland. Bruch đã biến giai điệu này thành một bản anh hùng ca, ngập tràn sức mạnh tiết tấu và chiều sâu hòa âm. Nghệ sĩ độc tấu dẫn dắt tác phẩm qua những đoạn chạy ngón hoa mỹ và những cử chỉ âm nhạc đầy khí thế, để rồi bùng nổ trong một khúc kết chiến thắng rạng ngời.

Simone Porter, nghệ sĩ độc tấu vĩ cầm trong đêm diễn, được giới phê bình ngợi khen bởi biểu cảm, trí tuệ âm nhạc và cảm quan độc đáo. Là một nghệ sĩ tiêu biểu của thế hệ mình, Porter mang đến một hơi thở mới cho tác phẩm được yêu mến này. Kỹ thuật điêu luyện của cô sánh đôi cùng chiều sâu cảm xúc hiếm thấy — những phẩm chất lý tưởng để thể hiện Scottish Fantasy của Bruch. Qua sự trình diễn của Porter, tác phẩm không chỉ đơn thuần là màn phô diễn kỹ thuật, mà còn là một hành trình xuyên qua phong cảnh, huyền thoại và ký ức. Giám đốc Âm nhạc/ Nhạc trưởng Olivier Ochanine và Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời hân hạnh chào đón Simone Porter đến với sân khấu hòa nhạc Việt Nam.

JEAN SIBELIUS – Giao hưởng số 1 giọng Mi thứ, Op. 39
Bản Giao hưởng số 1 của Jean Sibelius, hoàn thành vào năm 1899, là một cột mốc trong kho tàng giao hưởng đầu thế kỷ 20 – một tuyên ngôn mạnh mẽ về bản sắc nghệ thuật. Dù còn in đậm ảnh hưởng của âm nhạc thời kỳ Lãng mạn, đặc biệt là từ Tchaikovsky, tác phẩm đã mang những dấu ấn không thể nhầm lẫn của phong cách Sibelius thời kỳ chín muồi: chất trữ tình khắc khổ, sức mạnh nguyên sơ và mối liên hệ sâu sắc với thiên nhiên.

Sự ra đời của bản giao hưởng này gắn liền với phong trào thức tỉnh dân tộc tại Phần Lan. Thời điểm ấy, đất nước còn dưới ách cai trị của Đế quốc Nga, và dù không trực tiếp dấn thân chính trị, Sibelius đã trở thành biểu tượng văn hóa cho khát vọng độc lập của người Phần Lan. Âm nhạc của ông mang đến một bản sắc chung, một tiếng nói cảm xúc đầy cộng hưởng với đồng bào. Giao hưởng số 1 vang lên ngọn lửa nội tâm và khát vọng khẳng định bản thân.

Tác phẩm không mở đầu hoành tráng với toàn bộ dàn nhạc, mà mở ra bằng tiếng trống timpani và giai điệu clarinet – một trong những phần mở đầu ám ảnh nhất trong kho tàng giao hưởng. Âm hưởng ấy như một tiếng gọi vang lên giữa vùng băng giá, gợi cảm giác cô tịch và chiêm nghiệm. Chương một – Andante ma non troppo – Allegro energico – phát triển với những tương phản mạnh mẽ: các đoạn tutti dữ dội, bộ dây u ám và những chủ đề bay cao như vượt khỏi trần gian.

Chương hai – Andante (ma non troppo lento) – là một khúc hát chậm buồn. Sibelius viết nên những câu nhạc, giai điệu dài thăm thẳm, phối hợp với sắc màu hòa âm đậm chất ngẫu cảm. Âm nhạc như đang dò tìm trong ký ức hay những tầng sâu của cảm xúc. Cách phối khí nhẹ nhàng, tinh tế khiến cho vẻ đẹp thầm lặng có cơ hội cất lên giữa bức tranh rộng lớn.

Chương ba – Scherzo: Allegro – bùng nổ năng lượng. Nhịp điệu gấp gáp, góc cạnh, như mang theo hơi thở hoang sơ của thiên nhiên Bắc Âu — gió thốc, rừng sâu, những cơn bão bất chợt. Phần trio đối lập với những giai điệu mềm mại hơn, phảng phất âm hưởng dân gian, nhưng tổng thể chương nhạc vẫn là một cơn gió xoáy đầy cấp bách và mãnh liệt.

Chương cuối – Finale: Quasi una fantasia – có lẽ là phần độc đáo nhất. Tựa đề cho thấy một cấu trúc tự do, phóng túng hơn, và đúng vậy – Sibelius phá vỡ những khuôn mẫu cổ điển, để các chủ đề phát triển một cách tự nhiên như những yếu tố thiên nhiên đang chuyển mình theo dòng thời gian. Âm nhạc mang những hồi âm từ các chương trước, nhưng được phản chiếu qua những trạng thái cảm xúc mới. Kết thúc không phải là một khúc khải hoàn rực rỡ, mà là sự buông lơi đầy mơ hồ – uy nghi nhưng pha chút nghi hoặc.

Giao hưởng số 1 không chỉ đánh dấu sự xuất hiện của một nhà soạn nhạc lớn, mà còn tái định nghĩa vai trò của giao hưởng: không chỉ là biểu hiện kỹ thuật hình thức, mà còn là phương tiện của nội tâm, thiên nhiên, truyền thuyết và tinh thần dân tộc. Với khán giả hiện đại, tác phẩm vẫn giữ nguyên sức hút — một minh chứng hùng hồn cho sức mạnh bền bỉ của tiếng nói cá nhân trong âm nhạc giao hưởng.