Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời có một Giám đốc âm nhạc và Nhạc trưởng chính người Pháp thật sự thú vị và hấp dẫn. Bên cạnh phong cách duyên dáng và sự nhiệt tình trên sân khấu, anh có khả năng trò chuyện, kết nối với khán giả ở các lứa tuổi khác nhau, từ trẻ em cho đến người lớn tuổi.
Chia sẻ với Hanoi Grapevine về công việc chỉ huy dàn nhạc, Olivier Ochanine nói:
“…Tôi thấy rằng với những nhạc trưởng được đánh giá chưa tốt thì vấn đề có lẽ không nằm ở kỹ thuật điều khiển đũa hay do tính cách, mà bởi họ không đặt đủ niềm tin vào dàn nhạc để họ thể hiện hết khả năng của mình.”
1. Anh đã trở thành Giám đốc âm nhạc và Nhạc trưởng chính của Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời như thế nào và vì sao?
Thật ra tôi chưa có kế hoạch chuyển tới Việt Nam sinh sống khi tôi được giới thiệu về ý tưởng của Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời. Tôi còn định chuyển tới sống tại Berlin. Thế nhưng khi tôi nhận được đề nghị xây dựng một dàn nhạc chuyên nghiệp tại Hà Nội, và sau buổi gặp mặt Lãnh đạo Sun Group và Lãnh đạo Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời, tôi thấy đây quả thực là một dự án xuất sắc, nhất là trong thời điểm khi mà các dàn nhạc giao hưởng khác đang chật vật để tồn tại. Ý tưởng về một dàn nhạc giao hưởng hoàn toàn mới kết hợp các nhạc công Việt Nam với nhạc công nước ngoài tới từ nhiều quốc gia thật tuyệt vời. Cho tới nay tôi rất tự hào về dàn nhạc và tin tưởng rằng Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời sẽ mở đường cho sự trưởng thành của nhiều thế hệ nhạc công kế tiếp.
2. Anh muốn dẫn dắt Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời đi theo hướng nào? Đâu là mục tiêu trong năm 2019 và trong 2, 3, 5, 10 năm nữa ?
Một dàn nhạc mới cần được xây dựng có chiến lược chứ không thể vội vàng. Dù vậy, tôi kỳ vọng trong 5 năm tới, dàn nhạc sẽ được biểu diễn ở nước ngoài khi đã lớn mạnh hơn và khẳng định được chất lượng. Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là biểu diễn khắp nơi tại Việt Nam và châu Á, sau đó là tour biểu diễn ngoài châu lục. Ước mơ của tôi là được thấy Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời trở thành “hòn ngọc” của Việt Nam, đại diện cho Việt Nam khắp mọi nơi, và trở thành một biểu tượng của đất nước tuyệt vời này. Nhưng từ gốc rễ, nhiệm vụ của chúng tôi là truyền cảm hứng cho các nhạc công Việt Nam và hi vọng sẽ có thêm nhiều nhạc công người Việt trong dàn nhạc. Chúng tôi cũng đặt mục tiêu mong muốn công chúng biết rằng nhạc ‘cổ điển’ dành cho tất cả và ai cũng có thể trải nghiệm và thưởng thức âm nhạc cổ điển.
3. Những yếu tố nào làm nên một dàn nhạc giao hưởng chất lượng?
Theo tôi, yếu tố tiên quyết là kỹ thuật – nhạc công cần làm chủ nhạc cụ của mình, vì điều này tạo một nền tảng vững chắc để họ có thể thể hiện bản thân qua nhạc cụ. Yếu tố này còn cao hơn những đòi hỏi về mặt thể trạng. Một dàn nhạc cũng cần những nhạc cụ tốt. Có thêm nhạc cụ tốt để biểu diễn (nhất là đàn dây) là một trong nhiều mơ ước của tôi cho Dàn nhạc Giao hưởng Mặt Trời trong những năm tới. Một lợi thế lớn của dàn nhạc chính là năng lượng giữa mọi người với nhau. Các nghệ sĩ đều trẻ và rất nhiệt huyết. Đây là một điểm mạnh làm nên một dàn nhạc giỏi về khía cạnh tinh thần, bởi điều này giúp ích rất nhiều trong quá trình biểu diễn cùng nhau.
4. Anh từng được đào tạo làm nhạc công thổi sáo và chơi bass, anh có còn chơi các loại nhạc cụ này?
Tôi không còn chơi sáo nhiều như mong muốn nữa! Hai tư giờ một ngày là không đủ. Tôi rất nhớ việc thổi sáo và hi vọng bằng cách nào đó ngày sẽ dài hơn nữa, nhưng chúng ta đều hiểu là chuyện đó sẽ chẳng bao giờ xảy ra được.
5. Trải nghiệm của một nhạc trưởng có viên mãn hơn so với trải nghiệm của một nhạc công sáo trong dàn nhạc không?
Cả hai đều có mặt này, mặt kia. Hai vai trò này hoàn toàn khác nhau. Điều khiến tôi vui thích trong công việc chỉ huy đó là cách tiếp cận cực kỳ toàn diện trong việc tạo ra âm nhạc. Người nhạc trưởng không tạo nên một tiếng động nào trong buổi hòa nhạc; chúng tôi không thực sự chơi nhạc. Nhạc trưởng chịu trách nhiệm làm sao cho các nhạc công chơi hay nhất có thể và hi vọng có thể truyền cảm hứng cho một màn biểu diễn trong đó có sự kết nối nhất định giữa nhạc công và khán giả. Những buổi hòa nhạc tuyệt vời nhất là những màn biểu diễn mà ở đó năng lượng giữa nhạc công và khán giả bùng nổ. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào người chỉ huy dàn nhạc. Đó là một trách nhiệm lớn và không phải lúc nào tôi cũng cảm thấy thực sự hài lòng sau mỗi buổi biểu diễn. Tuy vậy, quá trình tiến gần tới mục tiêu đó khiến tôi vui hơn nhiều.
6. Theo anh thế nào là một nhạc trưởng giỏi?
Nhạc trưởng rất đa dạng, từ phong cách cho đến hình thức, theo nghĩa đen mà nói. Một người nhạc trưởng giỏi này có thể sẽ rất khác so với người nhạc trưởng giỏi kia. Một vài trong số họ giao tiếp tốt, một số người khác thì dở tệ khi chỉ huy dàn nhạc nhưng lại là những nhạc công tài ba tới độ cả dàn nhạc được truyền cảm hứng và chơi rất hay. Tuy nhiên, nói ngắn gọn thì một nhạc trưởng tốt biết PHÁT HUY KHẢ NĂNG. Tôi thấy rằng với những nhạc trưởng được đánh giá chưa tốt thì vấn đề có lẽ không nằm ở kỹ thuật điều khiển “chiếc đũa” hay do tính cách, mà bởi họ không đặt đủ niềm tin vào dàn nhạc để họ thể hiện hết khả năng của mình. Mục tiêu của tôi (và tôi luôn nỗ lực đạt được dù có lẽ còn xa mới thực hiện được) là chỉ huy ít đi và kết nối nhiều hơn. Để ý ít đi thời gian gõ nhịp và thể hiện linh hồn âm nhạc nhiều hơn.
7. Người chỉ huy dàn nhạc ưa thích của anh là ai và tại sao?
Quá nhiều người để tôi liệt kê cho đủ. Nhưng tôi luôn thích xem Carlos Kleiber, Yuri Temirkanov và nhiều người khác, những người không quá tập trung vào việc chỉ huy và thật sự hóa thân vào âm nhạc trong buổi diễn. Họ mang lại cho tôi rất nhiều cảm hứng và tôi cũng học được từ họ sự truyền cảm tối đa chỉ với mức cử động tối thiểu.
8. Nhà soạn nhạc ưa thích nhất của anh là ai và vì sao?
Tôi thích Tchaikovsky và Nielsen. Vì những lí do khác nhau. Tất nhiên tôi thích cả Beethoven, Rachmaninoff và Puccini nhưng đây quả là một câu hỏi khó. Nói chung, tôi thích nhạc cuối thời kỳ Lãng mạn – là thời kỳ giai điệu phát triển thật tuyệt vời, ngôn ngữ âm điệu phong phú và niềm đam mê tới tột đỉnh.
9. Thỉnh thoảng tôi thấy khán giả ngủ gật giữa buổi hòa nhạc, anh nghĩ gì về điều này?
Cũng tùy thôi. Nếu họ cảm thấy mệt, tôi mong họ được chợp mắt một cách thoải mái. Nếu họ nhắm mắt lại bởi họ đang chìm đắm trong âm nhạc, thì chúng tôi đã thành công.
Thực hiện: Uyên Ly
Ảnh: SSO cung cấp
